Welke sancties kan u nemen als uw werknemer het onderzoek van een controlearts weigert? Wanneer kunnen we spreken van een weigering? En mag u een werknemer ontslaan die niet opendoet voor de controlearts?

Een zieke werknemer is verplicht om zich aan een eventuele controle door een controlearts te onderwerpen. Die verplichting moet heel ruim geïnterpreteerd worden. Zo moet een werknemer alles in het werk stellen om een controle mogelijk te maken. Dat betekent in de eerste plaats dat hij de werkgever uit eigen beweging moet laten weten als hij tijdens de periode van arbeidsongeschiktheid op een ander adres zou verblijven, bij een vriend of vriendin bijvoorbeeld, bij zijn ouders of zelfs in het buitenland. Werkt de deurbel niet, dan moet hij dit met een briefje aan de deur aankondigen. Dat moet een werknemer in principe ook doen telkens hij het huis verlaat om bijvoorbeeld boodschappen te doen. Daarna, maar ook na een slaapje, moet hij zeker de brievenbus controleren op een uitnodiging van de controlearts.

Een werknemer die zich doelbewust aan een controle onttrekt of een controle onmogelijk maakt, kan u als werkgever bestraffen. Maar net daar knelt het schoentje, want wanneer kunnen we spreken van bewust weigeren of verhinderen?

Dat blijkt niet zo eenvoudig. Rechtspraak neigt nogal vaak de werknemer te volgen.  Zelfs als de controlearts voor een gesloten deur staat, is het vaak nog aan de werkgever om de kwade wil aan te tonen. Zeker als de werknemer van zijn behandelende arts het huis mag verlaten. Vraag daarom uitdrukkelijk aan de controlearts om in dergelijke gevallen steeds een uitnodiging achter te laten voor een onderzoek op zijn kabinet. Als de werknemer ook hier niet op ingaat, is het al een pak duidelijker dat het om een bewuste tegenwerking gaat. Die convocatie is dan best ook nog voor de volgende dag zodat er geen discussie over kan bestaan dat de werknemer voldoende tijd heeft gehad om erop te reageren.

Mag de werknemer het huis niet verlaten, of heeft u een thuisblijfverplichting in uw arbeidsreglement staan, dan staat u iets sterker. In liefst 12 procent van de gevallen kan het controleonderzoek om deze redenen niet plaatsvinden. Doch ook hier een “maar”. Er kunnen aanvaardbare redenen waarom de werknemer niet thuis was. Als hij bijvoorbeeld net op dat moment naar de dokter of de apotheker was, of zelfs als hij de kinderen naar school was gaan halen of brengen.

En dan zijn er de gekende flauwe excuses. De deurbel niet gehoord, de convocatie zat niet in de bus,… Vaak vinden ook die gehoor bij de rechter. Zo is er zelfs een voorbeeld waar de echtgenoot van de werknemer de controlearts de toegang tot de woning weigerde. De rechter oordeelde dat de werknemer zelf niets verweten kon worden. Of wat met een werknemer die het huis niet mag verlaten maar zich wel op het kabinet van de controlearts zou moeten aanbieden… Het mag duidelijk zijn dat ondubbelzinnig aantonen dat een werknemer zich bewust aan een controle heeft onttrokken niet eenvoudig is.

U let dan ook best op met de sanctie die u neemt. In principe verliest de werknemer het recht op gewaarborgd loon voor de volledige periode van het attest. Daar kan u niet veel mee mis doen. Heeft de werknemer een geldig attest, dan blijft hij echter zelfs in dat geval gerechtvaardigd afwezig. De werknemer meteen ontslaan doet u dus beter niet, zeker niet met een dringende reden. Al kan dit in sommige gevallen wel gerechtvaardigd zijn, als het bijvoorbeeld al meermaals is voorgevallen of als de werknemer zonder verwittigen op vakantie vertrekt.