Een mankement in de wetgeving zet het gebruik van overuren tijdelijk op de helling. Maar betekent dit nu dat u helemaal geen overuren meer mag uitbetalen ? Toch niet. Tot de wet gerepareerd is hebt u nog steeds de mogelijkheid om tot 130 overuren per jaar uit te betalen. Dat is ook het standpunt van Horeca Vlaanderen.
De algemene regels van de arbeidsduur zijn bij wet bepaald. Per sector kan de maximale voltijdse arbeidsduur verschillen en kunnen er ook uitzonderingen worden toegestaan op bijv. overuren, zondagswerk, enz… Op firmaniveau kan bovendien ook nog eens van de algemene regels afgeweken worden met bijv. grote flexibiliteit. Een complexe materie dus.
De maximale voltijdse arbeidsduur in de horeca is dezelfde als in de algemene wetgeving:
9 uur per dag en 38 uur per week. Worden deze grenzen overschreden, dan is er, normaliter, sprake van overuren. Voor deeltijders ligt het nog iets complexer.
Overuren zijn in principe verboden. Verbaasd ? Toch is het zo. Overuren zijn enkel toegestaan in volgende gevallen:
-
Dreigend ongeval of dringend onderhoud aan machines
-
Buitengewone vermeerdering van werk
-
Onvoorziene noodzakelijkheid
Vooral die laatste reden is voor bijzonder veel interpretatie vatbaar. De concrete invulling ervan zal in de praktijk van sector tot sector verschillen. Alleen ontbreekt hiervoor doorgaans een wettelijk referentiekader.
Een werknemer die overuren presteert heeft in principe recht op een
toeslag bovenop het loon voor die uren. 50% voor uren in de week, 100% voor overuren op zon- en feestdagen.
Een werknemer die overuren presteert moet die in principe ook recupereren in de vorm van
inhaalrust. Die algemene regel is de voorbije jaren wel reeds meermaals versoepeld. Zo mag de werknemer zelf vragen om zijn overuren niet in inhaalrust op te nemen, maar uitbetaald te krijgen. Of althans, een deel van zijn overuren, tot aan de zogenaamde
“interne overurengrens”. Volgens de Arbeidswet kan de werknemer maximum 91 overuren per jaar laten uitbetalen. Ondernemingen hadden nu al de mogelijkheid om die interne grens, door een aanpassing van hun arbeidsreglement, op te trekken tot 130. En in het paritair comité 302 van de horeca, was dit sinds 2014 bij cao zelfs uitgebreid tot 143 uur per jaar.
Net over die cao gaat de hele heisa nu. De wet die eind vorig jaar een aantal wijzigingen invoerde voor de horeca verhoogde de interne overurengrens naar 300/360 overuren, maar verwijst daarbij, een beetje onhandig, naar de 143 uur uit de cao. Die cao had op 1 januari 2016 verlengd moeten worden. Maar dat is dus niet gebeurd, omdat de vakbonden dit weigeren. Een technisch mankement dat zal moeten rechtgezet worden door de wet te “repareren”. Daar wordt momenteel ook aan gewerkt.
Intussen mag u dus strikt genomen geen gebruik meer maken van de 300/360 overuren. Maar wel van 130 overuren. Tenminste, als u die in uw arbeidsreglement hebt opgenomen. Dat is ook het standpunt van Horeca Vlaanderen.
Eens de wet is hersteld, mogen horecawerknemers opnieuw 300 overuren per jaar laten uitbetalen wanneer in hun onderneming zonder witte kassa wordt gewerkt of 360 wanneer er wel met de witte kassa wordt gewerkt. Met één bijkomende beperking, dat er per vier maanden nooit méér dan 143 overuren mogen worden uitbetaald.