De brandweer en de politie hoeven zich de volgende jaren geen zorgen te maken over een tekort aan rekruten. Dokters, prinsesjes en piloten zullen ook niet meteen knelpuntberoepen worden. En de nieuwe lichting filmsterren, balletdanseressen en profvoet-ballers in spe doet alvast het beste verhopen voor ons wekelijkse avondje uit.
Maar als horeca-passioné, zowel beroepshalve als daar-buiten, was ik vooral benieuwd of er toevallig ook een toekomstige chef-kok, kelner of barman bij de klasgenootjes zat. De vraag stellen was ze beantwoorden. Gekke papa ! En toch… Ik kan mijn dochters geen groter plezier doen dan op zondagmiddag een pannenkoek te gaan eten, of ze af en toe eens bij de grote mensen te laten aanschuiven in een echt restaurant.

Beschimmeld imago

Is werken in de horeca dan echt zo onaantrekkelijk? Helemaal niet ! Mijn vele contacten met mensen op de werkvloer bewijzen me dat elke dag opnieuw. Of bekijk de foto's en lees de interviews in dit magazine. De passie en gedrevenheid waarmee sommigen hun job uitoefenen heb ik nog maar op weinig andere plaatsen teruggevonden. Natuurlijk zijn hard werken, ongewone uren en een bescheiden loon geen troeven, maar dit geldt voor zovele jobs en sectoren. Ik trap geen open deuren in wanneer ik zeg dat het toch vooral zijn beschimmelde imago is dat de sector parten speelt. Een imago dat helaas grotendeels op werkelijkheid berust. Het zwartwerk en de zwarte inkomsten, waar het laatste jaar zoveel om te doen is geweest, zijn daarvan slechts één onderdeel. Natuurlijk dient die situatie dringend opgekuist te worden, zonder daarbij al te veel te culpabiliseren. Want alle partners hebben hierbij boter op het hoofd: werkgevers, werknemers, sociale partners en overheid incluis.

Afspraak met de toekomst

Dat de blackbox de sector op zijn grondvesten doet beven, hoeft geen slechte zaak te zijn. Oude pijnpunten worden eindelijk bespreekbaar, hier en daar wordt zelfs voorzichtig mea culpa geslagen. Helaas wordt de zwarte piet veel te vaak doorgeschoven naar de overheid. Door haast uitsluitend te focussen op het fiscale en het parafiscale aspect, heeft die weliswaar de indruk gewekt dat het enkel een zaak van RSZ en belastingen betreft. Nu het er naar uitziet dat de soep toch niet zo heet gegeten zal worden als ze werd opgediend, vrees ik dan ook dat velen ervan zullen uitgaan dat het gevaar voorlopig is afgewend. Resultaat: zolang de lege zwarte doos niet wordt gevuld, zal alles gewoon bij het oude blijven. Als u het mij vraagt is dat de grootste fout die we op dit moment kunnen maken. De sector staat voor een uiterst belangrijke afspraak met de toekomst, zorg ervoor dat we die niet mislopen !

Naar een professioneel personeelsbeleid

Laat ons daarom 2013 aangrijpen om voorgoed komaf te maken met een aantal oude gebruiken. Met of zonder blackbox. Tabula rasa. Innoveren en professionaliseren. Het feit dat u op een beurs als Horeca Expo rondkuiert, bewijst dat u openstaat voor vernieuwing. Maar vernieuwen doet u niet alleen door de laatste trends te volgen en het beste materiaal aan te schaffen. Waarschijnlijk zal u ook uw kaart, openingsuren en prijszetting onder de loep moeten nemen. Daarna volgt onvermijdelijk de oefening rond uw personeelsbeleid. En die belooft heel wat moeilijker te zijn. Dat de loonkost in ons land hoog is hoeft geen verder betoog. In een arbeidsintensieve sector als de onze weegt die bovendien eens zo zwaar. Er zijn echter voldoende geoorloofde alternatieven voorhanden om uw loonkost te optimaliseren, u heeft er waarschijnlijk alleen nog nooit bij stilgestaan. Daarenboven bestaan er tal van kortingen en voordelen waarvan werkgevers gebruik kunnen maken wanneer zij laaggeschoolden, werkzoekenden, allochtonen of jongeren tewerkstellen. Toevallig allemaal doelgroepen die in de horeca-populatie ruim vertegenwoordigd zijn.

Nood aan doeltreffende maatregelen

De weg vinden in deze wirwar van optimalisaties en maatregelen is evenwel geen sinecure. Hier mag dan weer wél terecht met de vinger worden gewezen in de richting van de verschillende overheden. Veel maatregelen missen hierdoor hun doel, andere schieten gewoon te kort. In dat laatste bedje is ook de Relancestrategie ziek, die de federale overheid in juli voorstelde. Alle goede bedoelingen ten spijt. Beperken we ons tot de horeca, dan stel ik vast dat we met heel veel lager, of onopgeleide mensen werken. Op zich niet erg. Problematisch wordt het pas wanneer ik zie dat doorheen hun loopbaan nauwelijks in deze mensen wordt geïnvesteerd. Wat dit betreft blijf ik ook in het relanceplan op mijn honger zitten. Misschien moeten we als sector zelf maar het initiatief nemen in deze, zonder overheidssteun is de kans op slagen echter bijzonder klein. De verantwoordelijkheid voor de opleiding en begeleiding van deze groepen rust nu haast uitsluitend op de schouders van de horeca-uitbaters. En dat in een sector die zo al bijzonder arbeidsintensief is…

Activeer uw human capital !

Nochtans blijf ik erbij dat investeren in personeel de enige manier is om uit de impasse te geraken. Bekijk uw medewerkers eens wat vaker als uw grootste toegevoegde waarde, en niet uitsluitend als een kost. Net zoals uw financiële kapitaal weinig zal opbrengen als u het laat slapen op de bank, zal u ook met uw human capital moeten bezig zijn om het ten volle te laten renderen. Een sector waarin men zichzelf kan ontwikkelen, kan doorgroeien en leren en die op een correcte manier tracht te werken, is een aantrekkelijke sector, zowel voor werkzoekenden als voor investeerders. Maar dat wil wel zeggen dat iedereen nú zijn verantwoordelijkheid moet opnemen, werkgevers én werknemers. De laatsten zullen moeten begrijpen dat ze niet langer aanspraak kunnen maken op hun oude voordelen. Maar wanneer daarvoor een systeem in de plaats komt dat talent en inzet op een slimme manier beloont, dan kan dat enkel gemotiveerde medewerkers opleveren, die net dat stapje extra zullen zetten voor uw zaak.
Horeca blijft een passionele business. Slaagt u erin deze passie, samen met uw medewerkers, over te dragen op uw klanten, dan ben ik ervan overtuigd dat deze investeringen zich in de kortste tijd zullen terugbetalen.

Tom De Pauw