Personen die niet uit de Europese Economische Ruimte komen, mag u niet tewerkstellen zonder arbeidskaart. Vluchtelingen krijgen deze kaart normaliter pas na een wachttijd. Gezien de uitzonderlijke situatie in Oekraïne wordt daarop tijdelijk een uitzondering gemaakt. Oekraïners kunnen onmiddellijk een A-kaart krijgen waarmee ze meteen toegang hebben tot de arbeidsmarkt.

Vluchtelingen uit oorlogsgebieden kunnen in België een erkenning als vluchteling of als “subsidiair beschermde” aanvragen. Oekraïense vluchtelingen zullen automatisch van dit beschermingsstatuut genieten. Dat wil zeggen dat zij niet de volledige asielprocedure hoeven te doorlopen en na een wachttijd van vier maanden ook in België tewerkgesteld kunnen worden. Op basis van deze bescherming kunnen ze vervolgens één jaar in België verblijven.

Deze bescherming geldt niet enkel voor Oekraïners, ook voor derdelanders met bescherming of erkend als staatloze in Oekraïne, hun partners, ongehuwde minderjarige kinderen en andere naaste familieleden die met het gezin samenwoonden ten tijde van de gebeurtenissen. Om ervoor in aanmerking te komen, zal men zich persoonlijk bij het registratiecentrum in Brussel moeten aanmelden met Oekraïense identiteitsdocumenten.

De Dienst Vreemdelingenzaken kondigde op zijn website aan de verblijfsaanvragen van deze personen met welwillendheid te zullen onderzoeken. Indien aan de voorwaarden voldaan is, zal een attest van tijdelijke bescherming worden uitgereikt. Met dit attest kan de betrokkene zich wenden tot het gemeentebestuur van zijn woonplaats. Na een positieve woonstcontrole zal de gemeente hem inschrijven in het rijksregister en een elektronische A-kaart afleveren of een bijlage 15. Deze A-kaart of bijlage 15 zullen “arbeidsmarkt onbeperkt” vermelden en geven onmiddellijk toegang tot de Belgische arbeidsmarkt. De kaart is één jaar geldig en daarna verlengbaar per zes maanden.

Op basis van deze kaart kunnen Oekraïners en hun gezinsleden zich vervolgens ook inschrijven bij de publieke ziekteverzekering.  Oekraïners die van deze tijdelijke bescherming genieten kunnen een niet-verplicht inburgeringstraject volgen met o.m. een cursus Nederlands en zich als werkzoekende inschrijven bij VDAB, Actiris of Forem.

Om met een statuut van tijdelijke bescherming te werken als zelfstandige dient wel een beroepskaart te worden aangevraagd volgens de algemene regels.