Op de werkvloer geldt een algemeen rookverbod. Het idee hierachter is dat elke werknemer het recht heeft om te beschikken over werkruimten en sociale voorzieningen die vrij zijn van tabaksrook. Maar wat is precies de werkvloer? Wat met “vapen” en hoe kan u een werknemer bestraffen die het rookverbod niet naleeft?

Wat is de werkruimte?
De werkruimte moet u vrij ruim interpreteren. De wet spreekt over “elke open of gesloten arbeidsplaats waar arbeid wordt verricht binnen of buiten de onderneming”. Met open of gesloten bedoelt men bijvoorbeeld een landschapskantoor vs. een individuele kantoorruimte. Met buiten de onderneming bedoelt men o.m. de ruimtes die zich buiten de werkelijke arbeidsplaats bevinden zoals hangars, garages, maar ook vrachtwagens, en dienstwagens.

Ook de ruimtes die in eerste instantie niet bestemd zijn om te werken, maar waar de werknemer in het kader van zijn werk toegang toe heeft vallen hier onder. Denk daarbij aan trappen, liften, gangen, ontspanningsruimten, …
Met “sociale voorzieningen” bedoelt men dan weer de toiletten, refter en kleedruimten. Ook hier geldt een absoluut rookverbod.

Rookverbod in de horeca
Sinds 1 juli 2011 geldt ook voor de horeca in ons land een rookverbod. Dat rookverbod is permanent van kracht, ook tijdens privéfeesten en buiten de openingsuren. In de zaak moeten duidelijk zichtbare verbodstekens zijn aangebracht aan de ingang en in de zaak zelf. Asbakken zijn niet toegelaten.

Rookkamer
De enige plaats waar van het rookverbod kan worden afgeweken, zowel door werknemers als door bezoekers, is de rookkamer. Een rookkamer is echter geen recht dat werknemers kunnen opeisen.

De rookkamer moet voldoende verlucht zijn of voorzien van een rookafzuigsysteem dat de rook afdoende verwijdert. De rookkamer mag maximaal 25% van de totale oppervlakte van de zaak beslaan en mag geen transitzone zijn. Ze moet zodanig ingericht zijn dat de ongemakken voor de niet-rokers door de rook zoveel mogelijk beperkt blijven. In de rookkamer mogen enkel dranken worden meegenomen door de klant zelf. Het aanbieden van dranken of voeding in de rookruimte is verboden, net zoals de aanwezigheid van verdeelautomaten, flipperkasten, televisies,… Het personeel mag er enkel schoonmaken en afruimen.

Terras
Ruimtes in open lucht, zoals koeren en terrassen, vallen niet onder het rookverbod. Op het terras mag door klanten enkel worden gerookt op voorwaarde dat het terras minstens aan één zijde volledig open is.

Toch moet de werkgever ook hier nog met bepaalde zaken rekening houden. Omdat zowel op het terras, als bij het opruimen van een rookkamer werknemers blootgesteld worden aan tabaksrook, zal er een risicoanalyse moeten gebeuren. Op basis van de analyse moet de werkgever preventiemaatregelen nemen om het risico op blootstelling aan tabaksrook te voorkomen of alleszins zoveel mogelijk te beperken. Die risicoanalyse moet ook rekening houden met de individuele werknemer. Heeft die bepaalde astmatische aandoeningen of geeft die aan niet tegen rook te kunnen of is het net zelf een roker.

Elke werknemer heeft bovendien het recht om een spontane raadpleging te vragen bij de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer omdat hij gezondheidsklachten heeft waarvan hij denkt dat ze te wijten zijn aan de uitgeoefende arbeid. Een dergelijke raadpleging kan dus ook gevraagd worden wanneer een werknemer meent dat zijn gezondheidsklachten te wijten zijn aan blootstelling aan tabaksrook tijdens het werk.

De elektronische sigaret
En wat met de verschillende “gezondere” alternatieven zoals de elektronische sigaret en het dampen of “vapen”? Ook hierin voorziet de wet. Die zegt namelijk dat elk element dat tot roken kan aanzetten of dat laat geloven dat roken is toegestaan, verboden is op de plaatsen waar er gewerkt wordt. Ook deze alternatieven zijn dus verboden, zelfs al zouden ze geen tabak bevatten. Dat geldt eveneens voor de waterpijp.

Duidelijke afspraken
Maak duidelijke afspraken met uw werknemers over wat wel en niet is toegestaan. Wanneer mag er gerookt worden en wanneer zeker niet? Moet men in- en uitklokken bij het roken? Moet er vooraf toestemming gevraagd worden? Waar mag er gerookt worden? Wie houdt de rookruimte netjes? Zo hebben rokers niet meer recht op pauzes dan andere werknemers. Meer nog, u hoeft tijdens de werkuren zelfs geen rookpauzes toe te staan. Zet al deze afspraken in uw arbeidsreglement om discussies te vermijden.

In uw arbeidsreglement kan u ook straffen voorzien voor werknemers die het rookverbod niet naleven. Indien een werknemer meermaals het rookverbod aan zijn laars lapt, kan dit zelfs leiden tot een ontslag om dringende reden. Daarom maakt u bij elke overtreding best een schriftelijke verwittiging op die u bij voorkeur aangetekend verstuurt.