Op 14 oktober moeten we weer met z’n allen naar de stembus om nieuwe districts-, gemeente- en provincieraden te kiezen. Maar wat als u en uw werknemers die dag moeten werken? Moet u hen vrij geven en betaalt u voor deze afwezigheid? Wat als u zelf niet kan gemist worden in uw zaak? En hoe stemt u per volmacht?

In België geldt stemplicht, of juister opkomstplicht want hoewel u verplicht bent om zich naar het stemhokje te begeven, hoeft u er niet per sé een stem uit te brengen. Concreet is op 14 oktober elke meerderjarige burger wettelijk verplicht om aan de stemming deel te nemen. Deze verplichting heeft voorrang op de arbeidsovereenkomst. Als werkgever moet u uw werknemers bijgevolg de nodige tijd geven om die dag hun burgerlijke verplichtingen te vervullen.

Dat wil echter niet zeggen dat u iedereen zomaar vrij hoeft te geven. Werknemers mogen die dag enkel afwezig zijn indien zij hun verplichtingen niet vóór of na hun werkuren kunnen vervullen. De meeste stembureaus zijn open van 8 tot 15 uur, wat het aantal werknemers die in die situatie verkeren toch al aanzienlijk beperkt. U hebt dus nog de tijd om eventueel uw uurroosters hieraan aan te passen of vakantie of recuperatie in het kader van de grote flexibiliteit te laten opnemen. Veel kunnen uw werknemers daar niet op tegen hebben, afwezigheid in het kader van de stembusgang is sowieso onbezoldigd.

Daarnaast bestaat er ook nog de mogelijkheid om via volmacht een stem uit te brengen. Om het even welke andere kiesgerechtigde die in dezelfde gemeente woont en stemplichtig is voor alle verkiezingen waarvoor de volmachtgever moet stemmen, komt hiervoor in aanmerking. De betrokkene geeft in dat geval aan die andere kiezer een ondertekende volmacht, zijn oproepingskaart en een attest van de werkgever dat bevestigt dat de werknemer die dag aanwezig moet zijn op het werk. Het volmachtformulier kan men ophalen in het gemeentehuis of, nog handiger, gewoon downloaden. Ieder gewest heeft zijn eigen modelformulieren.

En lukt ook dat niet, dan kan de werkgever nog steeds een attest afleveren dat de aanwezigheid van de werknemer op zijn werk absoluut vereist is. De werknemer geeft dit attest, samen met zijn oproepingsbrief, vóór de verkiezingen op het gemeentehuis af. Hetzelfde geldt voor de zelfstandige die zich om beroepsredenen in de onmogelijkheid bevindt om te gaan stemmen en hiervoor geen volmacht kan of wil geven. Voorwaarde is natuurlijk wel dat uw zaak op zondag geopend is. Dat u uw zondagen gebruikt voor uw administratie is geen geldige reden. In principe moet u hiervoor vooraf een verklaring op eer afleggen in het gemeentehuis. Wacht daar dus niet langer mee.

Wie zonder reden afwezig blijft bij verkiezingen riskeert een geldboete van 30 tot 60 euro, die ingeval van herhaalde afwezigheid wordt verdubbeld. Hardnekkige thuisblijvers kunnen in bepaalde gevallen zelfs tot 10 jaar van de kiezerslijsten geschrapt worden. In de praktijk worden die straffen de laatste jaren echter nog zelden toegepast.