Bedrijven met minstens 50 werknemers zullen voortaan één of meerdere vertrouwenspersonen moeten aanwijzen. De vertrouwenspersoon is het aanspreekpunt bij geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk.

Wat doet de vertrouwenspersoon?

De vertrouwenspersoon is als het ware de eerste hulp bij psychosociale risico’s op het werk. Een werknemer die meent het slachtoffer te zijn van geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk kan zich tot de vertrouwenspersoon wenden.

Bij werkgevers met minder dan 50 werknemers zal de preventieadviseur psychosociale aspecten (PAPA) van de externe dienst deze taken op zich nemen. Deze laatste kan in alle gevallen als enige een formele psychosociale interventie opstarten en deelnemen aan een eventuele behandeling. De vertrouwenspersoon staat daarom in nauw contact met de PAPA.

Telkens wanneer er op de agenda een punt staat dat betrekking heeft op de preventie van psychosociale risico’s op het werk, moet de vertrouwenspersoon opgeroepen worden om (met raadgevende stem) deel te nemen aan de vergadering van het Comité.

Verplicht of  vrijwillig?

De aanwijzing van één of meerdere vertrouwenspersonen is verplicht voor werkgevers die 50 of meer werknemers tewerkstellen.

Voor werkgevers die minder dan 50 werknemers tewerkstellen is de aanduiding van een vertrouwenspersoon een mogelijkheid. Enkel wanneer alle leden van de vakbondsafvaardiging, of bij afwezigheid hiervan, alle werknemers, hierom verzoeken, zal deze werkgever hiertoe verplicht zijn.

Intern of extern?

Bij 50 of meer werknemers moet minstens één van de aangeduide vertrouwenspersonen deel uitmaken van het personeel. Het comité, of bij ontbreken hiervan de vakbondsafgevaardigden of de werknemers zelf, moeten hun akkoord geven over de aangeduide vertrouwenspersonen.

Onder de 50 werknemers heeft de werkgever de keuze, indien hij een vertrouwenspersoon aanstelt, om die intern of extern aan te duiden. Stelt de preventieadviseur psychosociale aspecten van een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk bij werkgevers met 20 werknemers of meer een vertrouwenspersoon aan, dan moet die wel een personeelslid zijn.

De vertrouwenspersoon mag in geen geval deel uitmaken van de werkgevers- of werknemersvertegenwoordiging in de ondernemingsraad of het Comité voor preventie en bescherming op het werk, mag zich geen kandidaat stellen voor de sociale verkiezingen, mag geen deel uitmaken van de vakbondsafvaardiging noch van het leidinggevend personeel.

Vermelding in het arbeidsreglement

De contactgegevens van de vertrouwenspersoon moeten vermeld worden in het arbeidsreglement, alsook op een voor de werknemers gemakkelijk toegankelijke plaats (door middel van een aanplakking, via het intranet,…).

Opleiding

De vertrouwenspersoon moet werknemers die het slachtoffer zijn van psychosociale risico’s op de juiste manier kunnen opvangen en begeleiden, gesprekken kunnen voeren, bemiddelen en verzoenen. Hiervoor is een gepaste opleiding vereist van minstens vijf dagen bij een erkende opleidingsinstelling. De kosten verbonden aan de opleiding alsook de verplaatsingskosten zijn ten laste van de werkgever. De tijd besteed aan deze opleiding wordt bezoldigd als arbeidstijd.

Bescherming

De vertrouwenspersoon heeft geen specifieke ontslagbescherming maar mag geen nadeel ondervinden van zijn activiteiten als vertrouwenspersoon.

Timing

De verplichting gaat in vanaf 1 december 2023. De vertrouwenspersoon moet binnen de 2 jaar na aanwijzing de nodige opleidingen gevolgd hebben om zijn opdrachten te kunnen vervullen.